Alacağına kavuşamayan alacaklı için hukukumuzda ihkak-ı hak yasak olduğu için alacağına kavuşmanın tek yolu devlet eliyle alacağın tahsilidir. Bu nedenle para alacağına kavuşamamış olan alacaklının yapması gereken şey ilk olarak icra dairesinin yolunu tutarak borçlu hakkında bir icra takibi başlatmasıdır. Ardından borçlu tarafından bir itiraz söz konusu değilse alacağın tahsili aşamalarına geçilir. Bunun için elbette çok çeşitli yollar vardır. Örneğin kişinin bankadaki parasına el konulması, maaşının haczedilmesi, haciz vasıtası ile paraya çevirme yoluyla alacağın tahsili gibi. Maaş haczi de sabit bir geliri olup bir iş yerinde çalışan kişiler açısından sıklıkla başvurulan ve hem alacaklı hem de borçlu için hakkaniyetli olduğu takdirde dostane bir çözüm yolu olarak değerlendirilebilir.

Maaş Haczi Nasıl Yapılır?

Maaş haczi yapılabilmesi için ilk olarak borçlunun herhangi bir yerde çalışıp çalışmadığı bilgisinin edinilmesi gerekir. Son zamanlarda avukatlar UYAP üzerinden rahatlıkla borçlunun SGK bilgilerini ve kamu personeli olup olmadığını rahatlıkla sorgulatabilmektedir. Her ne kadar kişisel veriler bakımından sakıncalı olup olmadığı doktrinde tartışılsa da uygulama açısından alacaklı vekillerine kolaylık sağladığı şüphesizdir. Maaş haczi için aranan bir diğer şart ise icra takibinin kesinleşmesidir. İcra takibi kesinleşmeden ne UYAP üzerinden sorgu yapılabilir ne de maaş haczi veya herhangi bir haciz için alacaklı talepte bulunabilir. İcra takibi kesinleşmeden icra dairesinin haciz işlemini başlat**ması kamu düzenine ve kanuna açık aykırılık teşkil ettiği için süresiz olarak icra mahkemesine şikayet yolu ile bildirilebilir ve ardından mahkemenin kararıyla da kaldırılabilir. İcra takibi kesinleştikten sonra herhangi bir yerde sabit bir şekilde çalışan borçlu tarafın maaşına haciz koyulması için alacaklı talepte bulunur. Bu talebin ardından usulüne uygun olarak icra dairesi maaş haciz müzekkeresi hazırlar. Maaş haciz müzekkeresi borçlunun çalıştığı kuruma iletilir.

Maaş Haciz Müzekkeresi Alan İşletme veya Kurum Bakımından Süreç

İcra dairesi tarafından çalışanın borcu hakkında alacaklının talebiyle maaş haciz müzekkeresi gönderilen yer bir kamu dairesi veya özel sektör olabilir. Maaş haczi her iki sektörde de çalışanlar bakımından mümkündür.

Maaş haciz müzekkeresi kendisine tebliğ edildikten sonra ilgili işletme veya kurumun 7 gün içerisinde buna bir cevap vermesi gerekir. Eğer borçlu kişi orada çalışmayı bırakmışsa, artık orada çalışmadığına dair veya maşa haczinin olumlu olduğuna ve borçlunun maaş durumu hakkında bir içerik ihtiva edebilir. Ancak 7 gün içerisinde mutlaka cevap vermesi gerekir. Maaş haczinin olumlu olması halinde işveren maaşta haczedilen tutar kadar olan kısmı, icra dairesine yatırmakla mükelleftir. Bu yükümlülük borçlu orada çalıştığı müddetçe borç bitene kadar devam eder.

Maaşın Ne Kadarı Haczedilebilir?

Maaş haczinden kasıt maaşın tamamının haczi değildir. Bu husus alacaklının ne kadar lehine olsa da orantılı olmayıp borçlunun ve ailesinin ekonomik mahvına yol açabilir. Bu nedenle maaş haczi maaşın en fazla ¼’ü hakkında mümkündür. Maaşın ¼’üne kadar olan kısım için ise ne kadar olacağı icra dairesinin takdir yetkisi içerisindedir. Şayet ¼’ünden daha fazlası için haciz işlemi yapılmak isteniyorsa borçlunun bu durum için yazılı rızası aranır.

Bununla birlikte her maaş hacze kabil de değildir. Örneğin emekli maaşının emekli borçlunun rızası olmaksızın haczi mümkün değildir. Bununla birlikte SSK ve Bağkur sandıklarınca karşılanan aylıklara da haciz getirilemez. Ancak bunun dışındakiler için borçlunun rızası olmaksızın maaş haczine başvurulması mümkündür.

Birden Fazla Alacaklı Maaşa Haciz Koyarsa Ne Olur?

Borçlunun birden fazla alacaklıya karşı borçlu olması ve hakkında da birden fazla icra takibi başlatılması pek tabidir ki mümkündür. Bu alacaklıların hepsi borçlunun maaşına haciz talebinde bulunmuş da olabilir. Ancak borçlunun ve ailesinin de hayatını idame ettirebilmesi gerektiği için bunların hepsinin aynı anda maaşın en fazla ¼’ünü haczetmesi mümkün değildir. Bunun yerine maaş haczinde sıraya gidilir. Yani ilk hangi alacaklı haciz talebinde bulunmuşsa ondan başlamak üzere haciz talebinde bulunan alacaklılar sıralanır ve borcu tamamlanıp sırası bitince diğer alacaklıya geçilir.

Maaş Haczinin Kaldırılması

Maaş haczinin kaldırılması iki şekilde mümkün kılınmıştır:

1- İlk olarak borçlu, alacağın tamamını ödeyebilir. Alacağın tamamından kasıt vekil ile temsil söz konusu ise vekalet ücretinin ödenmesi, harçların ve faizin ödenmesi gibi yani kapak hesabının ödenmesidir. Kapak hesabının tamamı ödenmezse borç tamamen ortadan kalkmadığı için maaş haczi de devam eder. Kapak hesabı tamamen ödendikten sonra icra dairesi borçlunun çalıştığı işyerine bir müzekkere gönderir ve maaş haczinin kalktığı, artık kesinti yapılmayacağı bildirimini yapar.

2- Ortada usulsüz bir işlem varsa bu usulsüzlüğün icra mahkemesine şikayet yolu ile sürülmesi halinde de maaş haczi ortadan kalkar. Usulsüz işlemden kasıt örneğin icra takibi kesinleşmeden, usulsüz tebligat yapılmak suretiyle veyahut da hacze kabil olmayan bir ödeneğin kesilmesi gibi yollarla mümkün olabilir. Usulsüz bir işlemin varlığı halinde maaş haczi kaldırılacaktır.