Kambiyo taahhütlerinden birisi olan poliçe her ne kadar uygulamada çok az rastlanılsa da Türk Ticaret Kanunu poliçe üzerine kurulmuştur. Bu nedenle poliçe kanun koyucunun iradesi bakımından önemli bir kıymetli evraktır. Kıymetli evrak hukuku sıkı şekil şartlarının hüküm sürdüğü bir hukuk dalı olduğu için poliçelerin şekli de bir o kadar önemlidir. Poliçede kanun gereği aranan şartların bulunmaması halinde poliçenin geçersizliği gündeme gelecektir. Bu durum ticari hayatta tacirlerin kesinlikle karşılaşmak istemeyeceği durumlardan birisidir.
Poliçenin Zorunlu Şartları
1. “Poliçe” Kelimesinin Poliçe Metni Üzerinde Geçmesi
Kanun koyucu poliçe kelimesinin mutlaka Türkçe olarak geçmesini aramamıştır. Poliçenin düzenlenmiş olduğu dilde de poliçe kelimesi yazılabilir. Poliçe kelimesinin metinde geçmemesi halinde eldeki senet poliçe niteliğine haiz olmayacaktır. Ancak diğer şekil şartlarının geçerli olması halinde emre yazılı bir havale niteliğine dönüşecektir. Fakat bu sonucun da gerçekleşmesi için açıkça metin üzerinde emre yazılı ibaresi bulunmalıdır.
2. Bedelin Ödenmesi Hususunda Kayıtsız Şartsız Bir Ödeme Emri
Poliçeler kanunen emre yazılı senetlerdir. Nitelikleri itibari ile de nitelikli birer havaledir. Bu nedenle poliçede belirtilen tutarın kayıtsız şartsız bir şekilde “…ödeyiniz.” Şeklinde yazılmış olması gerekir. Şayet borç bir şarta veya kayda bağlanmışsa poliçe geçersizdir. Bununla birlikte mutlaka poliçe bedelinin para olarak belirlenmesi gerekir. Belirli bir para borcunu içermeyen poliçeler geçersizdir.
3. Muhatabın Adı ve Soyadı
Poliçe üçlü bir ilişkiyi tanımlar. Yani poliçede bir borçlu yani muhatap, bir düzenleyen yani keşideci bir de alacaklı yani lehtar bulunur. Muhatabın mutlaka belirli olması gerekir ve adı soyadının yazılmış olması gerekir. Aksi halde poliçe geçersiz sayılır.
4. Ödeme Yeri
Ödeme yerinin metin içerisinde gösterilmesi gerekir. Açık adres olarak gösterilme zorunluluğu yoktur. Ödeme yeri kanunda alternatifli olarak düzenlenmiştir. Buna göre ödeme yeri yazılmamışsa muhatabın altında yazan adres ödeme yeri sayılır.
5. Lehtarın Adı ve Soyadı
Poliçede gösterilen tutarın kime veya kimin emrine ödeneceğini belirtilmesi gerekir. Keşideci lehtar yerine kendi ismini de yazabilir. Bunun yanı sıra keşideci hem lehtar yerine hem de muhatap yerine dahi kendi ismini yazabilir. Ancak bu ihtimalde poliçe ancak bir kere ciro edilmesi halinde ticari hayatta geçerlilik kazanır.
6. Düzenleme Yeri ve Düzenleme Tarihi
Düzenleme yeri de tıpkı ödeme yeri gibi alternatifli olarak düzenlenmiştir. Düzenleme yeri yazılmamışsa keşidecinin altında yazan adres düzenleme yeri olarak kabul edilir. Düzenleme tarihinin ise mutlaka belirli veya belirlenebilir olması gerekir. “..e kadar” şeklindeki ifadeler geçersizdir. Ancak belirlenebilir olan, herkesçe bilinen tarihler belirli tarih olarak hüküm görür. Örneğin 2022 yılının Kurban Bayramının ilk günü belirli bir gün olduğu için geçerlidir.
7. Düzenleyenin İmzası
Düzenleyen yani keşidecinin mutlaka poliçe metnine imza atması gerekir. Aksi halde poliçe batıldır.
Poliçede İsteğe Bağlı Olarak Konulabilecek Olan Kayıtlar
Kanunda konulması zorunluluk arz etmediği için konulmaması halinde poliçenin geçerliliği üzerinde bir sonuç da doğurmaz. Bu kayıtlar tarafların arzularına göre değişebileceği için çok fazla çeşitlilik arz etmektedir. Ancak uygulamada sıklıkla görülen kayıtlar şunlardır:
· Sorumsuzluk Kaydı: Sorumsuzluk kaydı koyan ciranta müracaat borçlusu olmaktan çıktığını belirtir.
· Ciro Yasağı: Ciro yasağı senedi elinde bulunduran kişinin senedi tekrar ciro etmemesi için konulur. Ancak senet yeniden bu kayda rağmen ciro edilirse ciro geçersiz sayılmaz. Yalnızca ciro yasağı koyan cirantanın yasaktan sonraki cirantalar için müracaat borçlusu olması söz konusu olmaz.
· Yetki Kaydı
· Faiz Şartı
· Bedel Kaydı
· Tahkim Kaydı
· Avizo Kaydı
· Provizyon Kaydı
Member discussion