Şebboy

Şebboy (Mathiola incana), Farsça şeb (gece) ve buy (koku) sözcüklerinin birleşimi, yani gece kokan demekmiş şebboy… Turpgiller familyasındandır. Adını Farsça’daki Şebbuy (gece kokusu) sözcüğünden alan, gerçekten nefis kokusu geceleri ve bulutlu ya da yarı karanlık gündüzlerde daha da artan şebboyların anayurdu Akdeniz Havzası’dır. Birçok doğal ve yabani türü olan şebboylar, değişik türlerine göre 30-100 cm arasında boylanabilen bir ya da çok yıllık otsu bitkilerdir. Burada konumuzu ilgilendiren Bahçe Şebboyu (M.incana) türü, 30-40 cm kadar boylanabilen bir yıllık bitkidir. Yumuşak dokulu, gri renkli uzun yaprakları mızrak biçimindedir. Uzunca bir sapın ucunda salkımlar halinde açan yalınkat ya da çoğunlukla katmerli çiçeklerinin taçyaprakları eskiden Avrupalı erkeklerin giydiği gömlek yakaları gibi kat kat görünümde olur. Yukarıda da değindiğimiz gibi çok hoş kokulu olan bu çiçekler mavi, pembe, mor, sarı, beyaz ya da gül rengindedir. Kokusu ve görünüşüyle çok güzel olan şebboylar, çiçek tarhlarının vazgeçilmez çiçeklerindendir.

İstekleri ve Üretimi

Şebboylar, bol güneşli yerleri ve organik madde yönünden zengin toprakları sever, geceleri serin ve nemli olan ortamlarda daha iyi gelişir. Bazı şebboy türleri, yarıgölge yerlere de uyum sağlayabilir. Şebboy bitkisi tohumlarıyla çoğaltılır. Bitkinin tohumları ilkbahar mevsiminde ve havalar ısındığında bahçelerdeki yerine 20’şer cm arayla ya da ilkbaharın başlarında sıcak yastıklara ekilir. Bitkinin çimlenmesi iki hafta içinde gerçekleşir. Sıcak yastıklarda olgunlaşan fideler havalar ısındığında bahçelerdeki asıl yerlerine aynı aralarla şaşırtılır. Şebboy bitkisi, tohumunun ekiminden 10 hafta sonra çiçek açmaya başlar. Yalınkat çiçek açanları sökülüp atılarak bahçede katmerli olanlarının kalması sağlanır. Şebboy bitkisi, çiçek açma dönemi bitince gözden çıkarılıp yerinden sökülür.