Tazminat Davası Nedir?

Bir kimse uğramış olduğu haksız fiil nedeniyle şayet maddi ve manevi bir zarar görmüşse, bunların karşılığı olarak haksız fiili işleyen taraf tarafından ödenmesi gereken karşılık, tazminat olarak adlandırılır. Şartları oluşmuşsa, kişinin adli mercilerce girişeceği hak arama serüveni için açması gereken dava, tazminat davasıdır.  Maddi ve manevi tazminat davaları, ayrı birer dava olarak görülebileceği gibi tek bir dava dilekçesi ile de açılabilir.

Tazminat davasına konu olayda uğranılan zarar, maddi olabileceği gibi manevi de olabilir. Tazminat davalarına konu olay genellikle kişilik haklarının ihlali, haksız fiil veya sözleşme ihlali olsa da pek çok nedenden ötürü açılabilir. Bunların en başında boşanma nedeniyle eşin, diğer eşe karşı açtığı maddi- manevi tazminat talepli davalar gelir. Aynı şekilde iş kazası nedeniyle, doktorun yanlış müdahalesi nedeniyle, nişanın bozulması nedeniyle, telif haklarının ihlali nedeniyle, trafik kazası nedeniyle açılan maddi- manevi tazminat davaları güncel hayatta en çok karşılaşılan tazminat davası gerekçeleri arasındadır. Bunlarla birlikte elbette daha farklı pek çok hukuki gerekçe ile şartları oluştuğu takdirde açılması mümkündür.

Maddi Tazminat Davasının Şartları Nelerdir?

  • Öncelikle ortada maddi bir zarar olması gerekir. Maddi zarar, zarara uğrayan kişinin yani mağdurun malvarlığında, zarara sebep olan olay öncesi ve sonrası arasında ortaya çıkan maddi farktır. Kişinin yaşanan olay sonrasında malvarlığında bir azalma olmalı veya borçlarında bir artış olmalıdır. Bu zarar kimi durumlarda yoksun kalınan kar olarak da kendisini gösterir.
  • Kusur aranan hallerde; maddi zarara sebebiyet veren kişinin kusurlu olması gerekir, bu kusurun ispat yükü de davacı taraf üzerindedir.
  • Dava, kanunda belirlenen zamanaşımı sürelerine uygun olarak açılmalıdır.
  • Zarara uğrayan kişi, malvarlığında ortaya çıkan maddi zararı ispatlamalıdır. Bu bakımdan ispat yükü davacıdadır.

Maddi Tazminat Davasında Neler Talep Edilebilir?

Zarara neden olan olay göz önüne alındığında talep edilebilecek kalemlerin kapsamı değişikliğe uğramaktadır.

1-Bedensel Zarar(Yaralanma) Halinde Talep Edilebilecek Olan Kalemler

  • Kişinim geçici bir süre işe gidememesi nedeniyle oluşan kayıplar,
  • Kişinin işe gidememesinin kaza nedeniyle süreklilik kazanması nedeniyle oluşan kayıplar,
  • Oluşan bedensel zararın tedavisi için yapılan harcamalar
  • Kişinin ileride kaza nedeniyle ekonomik geleceğinde meydana gelebilecek olan sarsıntılar.

2- Ölüm Halinde Talep Edilebilecek Olan Kalemler

  • Cenaze giderleri,
  • Ölümün gerçekleşmesi zaman almış ise bu sürede tedavi için yapılan harcamalar,
  • Ölen kişinin desteğinden yoksun kalanların talep edeceği destekten yoksun kalma tazminatı.

Manevi Tazminat Davasının Şartları Nelerdir?

  • Maddi tazminat talebinde bulunan kişinin, tazminata konu olay nedeniyle üzüntü duyması, elem içinde olması veya kişilik haklarının zedelenmesi gerekir.
  • Bunların ispatında, ispat yükü manevi tazminat talep eden davacı üzerindedir.

Maddi veya Manevi Tazminat Davaları Nerede Açılır?

Açılacak davalarda görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Ancak eğer tazminata konu olay ticari bir iş ise ve bundan kaynaklanıyorsa görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesidir.

Yetkili mahkeme ise, tüm davalar için genel yetki kuralı olarak HMK’ya göre davalının ikamet yerindeki mahkemedir. Ancak özel durumlarda özel yetki kurallarına da dikkat edilmesi gerekir.

Maddi veya Manevi Tazminat Davalarında Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Zamanaşımı kişilerin hak kaybına uğramamak adına dikkat etmesi gereken konular arasındadır. Bilindiği üzere Türk Hukuku’na hakim olan ilkelerden birine göre usul esasa mukaddemdir. Dolayısıyla süreler de çok önemlidir. TBK’ya göre istisnalar haricinde tazminata konu fiilin ve failin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl, her halükarda fiilin üzerinden 10 yıl geçmeden süreler içerisinde dava açılması gerekir.